chromeOS
Wat is chromeOS?
chromeOS is het operating system van de Chromebook: hij 'draait' erop, zoals
een PC op Windows draait,
een Apple computer op macOS,
een smartphone op Android en
een iPhone op iOS.
Het chromeOS is voor iedere Chromebook gelijk.
Updates komen rechtstreeks van Google, zonder tussenkomst van de fabrikant. Dit betekent ook dat iedere Chromebook precies hetzelfde werkt en dat de schermen er precies hetzelfde uitzien.
chromeOS Plus
Er is echter een uitzondering: chromeOS Plus.
Dit is chromeOS voor Chromebooks met het predicaat [Chromebook Plus].
Deze Chromebooks hebben meer mogelijkheden. Meer over de Chromebook Plus vind je op de pagina Chromebook Plus.
Wat maakt chromeOS anders dan Windows en Mac OS?
Microsofts Windows en Apple's Mac OS en iOS zijn zogenaamde Closed Source systemen. Dit betekent dat Microsoft en Apple deze Operating Systems zelf ontwikkelen en niemand in de keuken laten meekijken, laat staan mee laten helpen. We weten dan ook niet precies hoe deze systemen werken en we zijn volledig van hen afhankelijk als het gaat om ontwikkeling, privacy en beveiliging.
chromeOS is gebaseerd op het Open Source project Chromium↗.
Open Source wil zeggen dat iedereen die dat wil, mee kan kijken en mee kan ontwikkelen (onder voorwaarden natuurlijk, anders wordt het een zootje).
Iedereen (die verstand heeft van programmeren) kan zien wat het systeem wel en niet doet. De ontwikkeling ervan is te volgen op Github↗, het belangrijkste platform voor de Open Source gemeenschap.
Chrome en chromeOS zijn eigendom van Google. Google volgt de ontwikkelingen van Chromium en voegt daar voor Chromebooks specifieke extra's aan toe. Chrome en chromeOS zelf zijn Closed Source, maar de ontwikkeling is dus grotendeels te volgen bij Chromium.
Chrome - de webbrowser
Chrome is een web browser: hiermee ga je het internet op. Voorbeelden van andere webbrowsers zijn Microsoft Edge, Safari, Firefox, Opera, Brave, Ecosia, Sidekick en Chromium (de Linux-versie van Chrome).
In een Chromebook zijn het operating system (chromeOS) en de browser (Chrome) met elkaar verbonden.
Je kunt dat niet veranderen zoals bij een Windows-computer.
Je kunt wel (via de Play Store of in de Linux-omgeving) andere browsers installeren en gebruiken.
Analoog aan chromeOS is Chrome gebaseerd op het Open Source project Chromium.
Andere browsers die je op een Chromebook kunt gebruiken in Android...
...of in Linux
Instellingen voor Chrome en de Chromebook
Door de ogen van de Chromebook-gebruiker gezien, zijn chromeOS en de browser Chrome één systeem.
Toch ziet Google ze als twee systemen.
Dat werd voor de gebruiker duidelijk toen in 2019 een deel van de instellingen verhuisde het instellingentandwiel naar de drie puntjes rechtsboven in Chrome.
Dat leek verwarrend, maar volgens Google werd het er ook makkelijker op omdat vanaf dat moment op iedere soort computer de instellingen voor Chrome op dezelfde plek zaten.
En dat is eigenlijk ook wel weer handig (als je de Chrome browser regelmatig op meerdere soorten computers gebruikt).
De instellingen van de Chrome browser:
Informatie over chromeOS
🔍 Over chromeOS.
Je komt dan in een venster met de volgende onderwerpen:
Versie
Wat is er nieuw?
Hulp bij chromeOS
Een probleem melden
Diagnose
Aanvullende informatie
Op de Google blog over Chromebooks↗ kun je ook het een en ander lezen.
De chromeOS-versie
De eerste regel toont de versie van chromeOS die op de Chromebook is geïnstalleerd.
Het verspreiden van nieuwe versies naar alle Chromebooks in de wereld gaat automatisch en duurt meestal ongeveer een week.
Als je weet dat er een nieuwe versie uit is en niet wilt wachten tot je aan de beurt bent, kun je proberen of Controleren op updates jouw Chromebook voorin de rij zet. Wie weet, heb je geluk ;-).
Aangezien de Chromebook dat zelf ook regelmatig controleert, hoef je dit eigenlijk nooit te doen.
Tip: je kunt snel de huidige versie vinden met 🔍 versie.
Wat is er nieuw?
Als je hierop klikt, zie je een scherm waarin Google van alles vertelt over de nieuwste chromeOS-versie.
Dit gebeurt overigens niet bij elke update, maart alleen als Google ons iets nieuws wil laten zien.
Er is ook een (Engelstalige) Google-blog over de ontwikkelingen van de Chrome browser↗. Deze gelden voor alle platforms (chromeOS, Android, Windows, Mac). Deze blog is wel erg technisch.
Hulp bij chromeOS
Als je hierop klikt, zie je een scherm waarin Google van alles vertelt over het werken met Chromebooks.
Tip: je kunt deze pagina ook rechtstreeks oproepen:
🔍 Ontdekken.
Feedback sturen
Als je hierop klikt, kom je in een scherm waarin je Google kunt aangeven welk probleem je hebt met je Chromebook.
De snelle manier om hier te komen: 🔍 feedback
Diagnose (Diagnostics)
Hier vind je informatie over:
het model Chromebook (de codenaam) en de chromeOS-versie
de accu
de processor (cpu)
het geheugengebruik
het netwerk.
De snelle manier om hier te komen: 🔍 Diagn.
Het diagnosescherm.
Midden-boven staat de codenaam van jouw Chromebook:
Firmware updates
Hier controleert Google of er voor jouw (aangesloten) apparatuur misschien firmware-update beschikbaar zijn.
Aanvullende informatie
Hier vind je informatie over:
het kanaal waarop de Chromebook draait (zie hieronder);
de updateplanning (tot wanneer de Chromebook updates blijft ontvangen);
buildgegevens. Dit zijn gegevens over de software. Hier kunnen alleen specialisten chocola van maken...
De ontwikkelfasen (kanalen)
Google onderscheidt drie fasen bij de ontwikkeling van Chrome en chromeOS:
Stabiel is de huidige versie.
Bèta is de stabiele versie die nog niet helemaal klaar is. Hij bevat, als het goed is, geen fouten meer en is vrijwel klaar voor gebruik door het grote publiek.
Ontwikkelaar - instabiel is de fase waarin nieuwe functies getest worden die misschien nog niet goed werken. Als je wilt weten wat er aan zit te komen, is het leuk om die aan te zetten. Wees er op voorbereid dat de Chromebook vreemde dingen kan doen en zelfs vast kan lopen.
Op de Chromebook heten dit kanalen.
Je kunt zelf kiezen welk kanaal je wilt gebruiken.
Houd er wel rekening mee dat de Chromebook een Powerwash uitvoert als je van het kanaal Bèta of Ontwikkelaar - instabiel weer terug gaat naar Stabiel.
Instellingen resetten (Power wash)
Als je niet meer weet hoe je bepaalde instellingen terug moet zetten, of wat de originele instellingen waren en je wilt daar naar terug, is er de Powerwash.
De Chromebook herstellen
De meest actuele informatie van Google hierover staat op deze webpagina↗.
Als de Chromebook na een update niet goed meer wil werken, kan het helpen om de vorige versie weer terug te zetten (dit is niet voor beginners).
Ter geruststelling: als Google merkt dat er iets mis is met een chromeOS-versie, kan Google de oude versie ook weer terugzetten (dan is dat geen update, maar een downdate ;-).
Hiervoor gebruik je een extensie in de Chrome browser.
Vooraf:
Zorg voor een usb-stick met minimaal 8 Gb ruimte.
Stop hem in de computer.
Die stick wordt volledig overschreven, dus zorg dat je de gegevens die er eventueel op staan, veiligstelt.
Weet hoe je de Chromebook op moet starten vanaf een usb-stick. Dit verschilt per merk en type. Raadpleeg het internet of de handleiding van de Chromebook.
Installeer de extensie om de vorige chromeOS-versie op de usb-stick te zetten
Ga via deze link naar het Chromebook herstelprogramma↗.
Je kunt hier ook zelf komen via de Chrome web store.Klik op de blauwe knop [Toevoegen aan Chrome].
Ga naar het icoontje voor extensiebeheer (het puzzelstukje).
Zoek in het overzicht de extensie en klik op de punaise zodat hij blauw wordt.
Het icoontje verschijnt nu boven in de balk.
3 - Klik op het extensie-icoontje:
4 - Klik op de punaise om hem blauw te maken:
5 - Bovenin verschijnt het bijbehorende symbool.
Zet chromeOS op de usb-stick
Klik op het icoontje van het Chromebook-herstelprogramma.
Klik op [Aan de slag].
Klik in het scherm De Chromebook identificeren op de blauwe link die de platformversie aangeeft.
Er verschijnt nu een groene regel die aangeeft dat het benodigde model is gevonden.
Klik op [Doorgaan].
Selecteer de usb-stick.
Klik op [Doorgaan].
Google zegt dat alle gegevens op de stick worden verwijderd.
Klik op [Nu maken].
De extensie zet nu chromeOS op de stick. Dit kan een kwartier duren, afhankelijk van de internetsnelheid en de snelheid van de usb-stick.
Laat de stick in de computer zitten tot de extensie zegt dat hij klaar is.
3 - Klik op de blauwe link:
4,5 - Het juiste bestand is gevonden. Klik op Doorgaan:
6 - Selecteer de stick:
Herstart de Chromebook met de usb-stick
Je kunt de Chromebook nu herstarten met het chromeOS dat op de usb-stick staat.
Tip: sommige merken usb-stick kunnen problemen opleveren. Lukt het niet met deze stick, probeer dan een andere.
De computer haalt nu chromeOS van de usb-stick. Dat kan best even duren. Heb geduld!
Als je na tien minuten nog geen veranderingen ziet, kan er een probleem zijn. Probeer dan een andere stick te gebruiken.
Eigenlijk is een Chromebook een Linux-computer
Voor degenen die bekend zijn met Linux:
een Chromebook draait op de chromeOS Linux-distributie met daarop desktop-omgeving (Desktop environment) van Google.
Er zijn in de Linux-wereld meerdere Linux-distributies.
Voorbeelden zijn Ubuntu, Lubuntu, Arc, Fedoria, Linux Mint, Pop_OS! en OpenSUSE.
Er zijn ook meerdere desktop-omgevingen, bijvoorgbeeld KDE, Gnome, XCFE, Cinnamon en Unity.
Als je Linux op de Chromebook activeert, kun je wel andere desktop-omgevingen naast die van chromeOS installeren, maar die werken alleen voor Linux-toepassingen.
Zo heb ik GNOME geïnstalleerd. Binnen Gnome (en de andere desktop-omgevingen) kun je makkelijk software installeren.
Op een 'normale' Linux-computer kun je bijna elke combinatie maken van een distributie en een of meer desktop-omgevingen.
Dat maakt Linux heel erg flexibel.
Maar je moet er ook een beetje verstand van hebben: ondanks de vele pogingen, is het bedienen van een Linux-computer nog steeds lastiger dan het werken met Windows, Apple of een Chromebook.
Een Chromebook is dus een kant-en-klare Linuxcomputer waarvan je niet merkt dat het een Linux-computer is
Je zet hem aan en je kunt ermee aan de slag.
Meer hierover staat op de pagina Linux.
Maar daar hoef je gelukkig niets over te weten
Het mooie van een Chromebook is, dat hij out-of-the-box werkt. Geen gedoe met updates, upgrades, pakketbeheer en moeilijke commando's.
Een Chromebook is dus de ideale computer voor bijna iedereen
Makkelijk omdat het kan, complexer als je dat wil.